هوش مصنوعی مولد (Generative AI) به شاخهای از هوش مصنوعی اطلاق میشود که به سیستمها و الگوریتمها این امکان را میدهد که محتوای جدید و اصیل، از جمله متن، تصویر، موسیقی و ویدئو، تولید کنند. برخلاف سیستمهای هوش مصنوعی دیگر که بیشتر به پردازش و تحلیل دادهها میپردازند، هوش مصنوعی مولد توانایی خلق موارد جدید را دارد و این ویژگی آن را به ابزاری قدرتمند در صنایع مختلف تبدیل کرده است. یکی از کاربردهای رایج این نوع از هوش مصنوعی، تولید متن است که در آن سیستمهای هوش مصنوعی میتوانند مقالات، شعر، داستان و حتی کدهای برنامهنویسی را بر اساس ورودیهای دادهشده ایجاد کنند. از طرفی، تولید تصاویر با استفاده از شبکههای عصبی مولد، مانند GANs (Generative Adversarial Networks)، به هنرمندان و طراحان این امکان را میدهد که تصاویری جدید و نوآورانه بسازند که حتی ممکن است از دید انسانها واقعی به نظر برسند. در حال حاضر، هوش مصنوعی مولد نهتنها در زمینههای هنری و خلاقانه کاربرد دارد بلکه در بخشهای مختلف صنعتی نیز وارد شده است؛ برای مثال، در طراحی محصولات جدید، تولید محتوای تبلیغاتی، شبیهسازیهای علمی و حتی پیشبینیهای اقتصادی. با این حال، استفاده از این تکنولوژی پرسشهای اخلاقی و قانونی جدیدی را نیز به وجود آورده است، چرا که این سیستمها میتوانند به تولید محتوای تقلبی، دستکاریشده و یا محتواهای مضر منجر شوند که کنترل و نظارت بر آنها همچنان یک چالش بزرگ به شمار میرود. به همین دلیل، توسعهدهندگان و پژوهشگران در حال کار بر روی روشهای جدیدی هستند که استفاده از هوش مصنوعی مولد را در چارچوبهای قانونی و اخلاقی قرار دهند تا از تأثیرات منفی احتمالی آن جلوگیری کنند. در نهایت، هوش مصنوعی مولد با توجه به تواناییهای خارقالعادهاش در تولید محتوای نوآورانه، پیشبینی میشود که در آینده به یکی از ابزارهای کلیدی در بسیاری از حوزههای علمی، هنری و صنعتی تبدیل شود.